Αναδρομή στην ιστορία της εκπαίδευσης στο Ρέθυμνο

Πηγή:Goodnet

Μία ιστορική αναδρομή στην εκπαίδευση του Ρεθύμνου από το 1795 ώς το 1940 παρουσιάζει το νέο βιβλίο του Χάρη Στρατιδάκη, εκδήλωση για το οποίο πραγματοποιήθηκε στο «Σπίτι του Πολιτισμού» το απόγευμα της Τετάρτης.

Το βιβλίο παρουσίασαν ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και πρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνης Νίκος Παπαδογιαννάκης, η ιστορικός Αγγελική Βλαχοπούλου και ο πρώην Διευθυντής της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Ρεθύμνης και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Ρεθύμνης Γιάννης Παπιομύτογλου, με συντονίστρια την Κατερίνα Τσακάλη-Δομαζάκη, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Ρεθύμνης.

Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης τιμήθηκαν τρεις σημαντικοί συμπολίτες και συμπολίτισσες, για τη συνεισφορά τους στην έρευνα της ιστορίας της εκπαίδευσης.

Ο πρώτος είναι ο αείμνηστος πανεπιστημιακός και βυζαντινολόγος Νικόλαος Δρανδάκης (1915-2004), που τιμήθηκε για τη θεμελιώδη δημοσίευσή του «Ειδήσεις περί των σχολείων Ρεθύμνης κατά το δεύτερον τέταρτον του 19ου αιώνος» αλλά και για σειρά άλλων δημοσιεύσεων, σχετικών με την εκπαίδευση του Ρεθύμνου.

Η δεύτερη τιμώμενη ήταν η συνταξιούχος γυμνασιάρχης και συγγραφέας Μαριέττα Ασημομύτη-Εκκεκάκη, για τη συμβολή της στην έρευνα της ιστορίας της εκπαίδευσης μέσω των βιβλίων «Από την Ιστορία του 1ου Γυμνασίου και του 1ου Λυκείου Ρεθύμνου» και «Η Γαλλική Σχολή Καλογραιών στη Χαλέπα Χανίων (1852-1983)», στην οποία και πήραν ανώτερη μόρφωση δεκάδες Ρεθεμνιωτοπούλες.

Ο τρίτος είναι ο συνταξιούχος δάσκαλος και διευθυντής σχολείου Γεώργιος Τσιγδινός, για την αποφασιστική του συμβολή στην ανάδειξη της εκπαιδευτικής ιστορίας της μονής Αγίου Πνεύματος Αγίου Βασιλείου, μέσω αφενός του βιβλίου του «Η Μονή και η Σχολή του Αγίου Πνεύματος στον Κισσό Αγίου Βασιλείου», που έχει σημειώσει δύο εκδόσεις, και αφετέρου των αγώνων του για αναστήλωση των εγκαταστάσεών της.

Συντονιστής του δεύτερου μέρους της εκδήλωσης ήταν το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Σχολικού Μουσείου και πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Αμνάτου Βασίλης Βαμβακάς, ενώ τις δραστηριότητες του Μουσείου παρουσίασε ο υπεύθυνος εκπαιδευτικών προγραμμάτων Γιώργος Κανακάκης.

Ο ΧΑΡΗΣ ΣΤΡΑΤΙΔΑΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ

Μιλώντας για το βιβλίο του ο κ. Στρατιδάκης τόνισε: «Θα ήθελα από τη θέση αυτή να δώσω απάντηση σε κάποιους φίλους, που, όταν είδαν το ογκώδες βιβλίο, έσπευσαν να πουν ότι «έκλεισα» το θέμα της ρεθεμνιώτικης εκπαίδευσης, ότι αντίθετα, το «άνοιξα». Στις επιστημονικές έρευνες «κλειστά» θέματα δεν υπάρχουν. Κι αν υποθέσουμε ότι η διατριβή μου απάντησε στα ερωτήματα που έθεσε, παράλληλα «άνοιξε» τουλάχιστον πέντε νέα: το θέμα της εξαιρετικά πρώιμης εισαγωγής της αλληλοδιδακτικής μεθόδου και της ταχύτατης εγκαθίδρυσής της στην Κρήτη, το καταρχήν αντιφατικό φαινόμενο του γενικευμένου αναλφαβητισμού του γυναικείου πληθυσμού κατά τον 19 ο αιώνα στην Κρήτη και της προόδου της φοίτησης των Κρησσών γυναικών που είχαν καταφύγει ως πρόσφυγες στην ελεύθερη Ελλάδα, το θέμα της απουσίας ευεργετισμού εντός της Κρήτης και της κατεύθυνσής του προς ευαγείς σκοπούς εκτός του νησιού, το πρόβλημα της άρνησης της φοίτησης και της εγκατάλειψής της και η έρευνα της εκπαίδευσης των Ρεθύμνιων μουσουλμάνων, μένουν ως υποθήκες για τους νεότερους, ιδιαίτερα, ερευνητές. Θέλω να πιστεύω ότι η εργασία μου θα τους διευκολύνει στο έργο τους.

Όσο για τις πληροφορίες που συγκέντρωσα, αυτές, όπως και σε κάθε άλλη διατριβή, είναι πολλαπλάσιες εκείνων που τελικά χρησιμοποιήθηκαν. Από την πλευρά μου είμαι πρόθυμος να παράσχω το σύνολό τους σε κάθε ενδιαφερόμενο για την επιμέρους ιστορία των σχολείων του Ρεθύμνου και προτίθεμαι να καταθέσω το σύνολο του υλικού στο Σχολικό μας Μουσείο».

Επιπλέον, ο κ. Στρατιδάκης σημείωσε την ανάγκη να αξιοποιηθούν για πολιτιστικούς σκοπούς τα 170 κλειστά διδακτήρια του νομού: «Μη θέλοντας να σας ταλαιπωρήσω περισσότερο, θα μου επιτρέψετε να κλείσω την αντιφώνησή μου θέτοντας δύο σοβαρά ζητήματα που άπτονται της σημερινής εκδήλωσης. Το πρώτο από αυτά είναι το θέμα των 170 κλειστών διδακτηρίων του τέως νομού Ρεθύμνης, τα οποία επιβάλλεται να συντηρούνται και να αποκτήσουν τη μόνη χρήση που τους αρμόζει, την πολιτιστική. Ήδη μερικοί Δήμοι έχουν προχωρήσει στην κατεύθυνση της αναστήλωσής τους, περισσότερο ο Δήμος Μυλοποτάμου παλιότερα και Αμαρίου πιο πρόσφατα. Παράλληλα, θα πρέπει να προσεχτεί και να διασωθεί και το περιεχόμενο των διδακτηρίων και ιδιαίτερα τα σχολικά αρχεία, τα οποία στην πλειοψηφία των ρεθεμνιώτικων οικισμών αποτελούν τα μοναδικά σωζόμενα αρχεία και ως εκ τούτου ανεκτίμητη πηγή τοπικής ιστορίας.

Το δεύτερο θέμα είναι εκείνο της αναγνώρισης της προσφοράς των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων στις κατά τόπους κοινωνίες του Ρεθύμνου. Όπως και σε άλλα μέρη ανά την Ελλάδα, αλλά και όπως το έχει ήδη εισηγηθεί ο συνάδελφος Αντώνης Δαφέρμος, τον οποίο είχαμε την χαρά να τιμήσουμε σε μια αντίστοιχη εκδήλωση πέρυσι, θα πρέπει και στο Ρέθυμνο να τιμηθούν συμβολικά οι εκπαιδευτικοί που υπηρέτησαν επί τρεις αιώνες την εκπαίδευσή του, μέσω της δημιουργίας ενός σεμνού μνημείου. Το μνημείο αυτό, που η ιδανική του θέση είναι στον αύλειο χώρο του Σχολικού Μουσείου στην Αμνάτο, θα είναι αφιερωμένο στους αφανείς νηπιοδιδάκτες, δημοδιδασκάλους, δασκάλους, ελληνοδιδασκάλους και καθηγητές, που αλφαβήτισαν χιλιάδες Ρεθεμνιωτόπουλα. Κι αυτό, ξεκινώντας από το Κοινό και το Ελληνικό σχολείο της πόλης ήδη από το 1795 και προχωρώντας στο Παρθεναγωγείο το 1845, στα Σχολαρχεία του Αγίου Πνεύματος το 1858 και Μοναστηρακιού το 1869, στα 49 Γραμματοδιδασκαλεία, σε 183 δημοτικά Σχολεία, σε 48 επαρχιακά Παρθεναγωγεία, σε 6 κατ’ αρχήν νηπιακά σχολεία και σε 13 Ελληνικά Σχολεία, που στη συνέχεια εξελίχτηκαν σε Γυμνάσια και, ορισμένα, σε Λύκεια. Σε όλους αυτούς τους εκπαιδευτικούς -περισσότερο ή λιγότερο ηρωικούς αλλά οπωσδήποτε αφοσιωμένους στο καθήκον τους- θα πρέπει να είναι αφιερωμένο το μνημείο του Σχολικού Μουσείου του Δήμου Ρεθύμνης, του οποίου την κατασκευή ελπίζουμε να συνδράμουν οι εκπαιδευτικοί φορείς και όλοι όσοι αναγνωρίζουν την αναγκαιότητά του».

ΟΙ ΤΙΜΩΜΕΝΟΙ

Τις θερμές της ευχαριστίες για την τιμή που της έγινε εξέφρασε η κα Μαριέττα Ασημομύτη-Εκκεκάκη, που στην αντιφώνησή της σημείωσε: «Ευχαριστώ από καρδιά τον πρόεδρο του Σχολικού Μουσείου κ. Μίνωα Αλεφαντινό, τον πρωτεργάτη της δημιουργίας του Σχολικού Μουσείου Ρεθύμνου κ. Χάρη Στρατιδάκη, το συντονιστή της εκδήλωσης κ. Βασίλη Βαμβακά και όλο το Δ.Σ. για την τιμή που μου έκαναν. Ευχαριστώ όλες τις απόφοιτες της Σχολής μας από Ρέθυμνο, Ηράκλειο και Χανιά που με βοήθησαν στην υλοποίηση του στόχου μου και ήρθαν να με τιμήσουν.
Επίσης οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στις εφημερίδες «Κρητική Επιθεώρηση», «Ρεθεμνιώτικα Νέα», «Ρέθεμνος» και «Χανιώτικα Νέα» που φιλοξένησαν τα άρθρα των συντακτών των σχολίων των εργασιών μου.

Ξεχωριστά όμως ευχαριστώ αυτόν που βρίσκεται ψηλά και μας παρακολουθεί γιατί αυτός με προέτρεψε και με βοήθησε να γράψω για τη Γαλλική Σχολή αφενός γιατί έβλεπε το κενό που υπήρχε στην τοπική Ιστορία των Χανίων, αλλά και γιατί ήξερε πόσο άσχημα θα ένιωθα με τη συνταξιοδότησή μου μετά από 37 χρόνια. Σας ευχαριστώ όλους από καρδιάς».

Ο κ. Τσιγδινός σημείωσε: «Είναι μία πολύ σημαντική στιγμή για τη ζωή μου, αν κι εγώ πάντα δούλεψα σαν στρατιώτης απλός. Το σημαντικότερο είναι ότι ολοκληρώθηκε μία ερευνητική προσπάθεια για την ιστορία της εκπαίδευσης στο νομό Ρεθύμνου από το Χάρη Στρατιδάκη. Η δική μου συνεισφορά είναι η ανάδειξη της ιστορίας της Μονής του Αγίου Πνεύματος, ενός από τα μεγαλύτερα εκπαιδευτήρια στην Κρήτη, τον 19ο αιώνα με τις μεγάλες επαναστάσεις και ανθρώπινες θυσίες. Στα κενά αυτών των αγώνων βρισκόταν ευκαιρία για να παρέχεται εκπαίδευση στα κρητικόπουλα, σημαντικό στοιχείο για την ιστορία».